300: Rise of an Empire

★★★

Toen Zack Snyder in 2006 300 maakte, waren de visuele effecten en de roodsaturatie de meest opvallende kenmerken. Mensen in slow motion in mootjes hakken werd tot kunst verheven. Nu neemt Noam Murro het stokje van Snyder over in 300: Rise of an Empire.

De nieuwste 300 speelt zich voornamelijk op zee af. Terwijl Xerxes en zijn leger het in the Hot Gates opneemt tegen Leonidas vaart de opperbevelhebber van de marine, Artemisia, uit om Griekenland vanaf de Egeïsche zee aan te vallen. Daar stuit ze op Themistokles, de held van Marathon en commandant van de vloot van de Grieken, die 10 jaar eerder de eerste Perzische invasie al had afgeslagen en de Perzische koning Darius I doodde.

In het eerste half uur geeft 300: Rise of an Empire enige achtergrondinformatie. Zo komt het ontstaan van de bizarre Xerxes aan bod, evenals het verleden van Artemisia en Themistokles. Themistokles blijkt een briljant strateeg, eloquent diplomaat en krachtige strijder. Acteur Sullivan Stapleton vertolkt zonder veel moeite de Griekse held en is nergens ongeloofwaardig.

Dat kan helaas van Artemisia, gespeeld door Eva Green, niet worden gezegd. Ze kijkt constant ongemakkelijk, alsof het ergens jeukt. Toppunt is een bizarre seksscène op haar schip terwijl oorlogsmuziek met roffelende drums en hysterische strijkers klinkt, gemaakt door Junkie XL. De muziek is totaal misplaatst, net als de hele scène trouwens, maar de twee grootste pluspunten van Eva Green moesten natuurlijk wel in de film voorkomen.

Gelukkig maakt de actie veel goed. Heel veel. De verwachtingen na 300 lagen hoog, maar regisseur Noam Murra bewijst oog te hebben voor stijlvolle gevechten en strakke choreografie. De gevechten zijn gelikt, bloederig en weer heerlijk overdreven. Slow motion shots worden afgewisseld met lange shots waarin krijgers in real time vele slachtoffers maken. De actiescènes behelzen man-op-man gevechten, maar ook veldslagen op zee en zijn zodoende veelzijdig, afwisselend en een genot voor het oog.

Tevens valt op dat 300: Rise of an Empire een grauwer kleurenpalet gebruikt dan haar voorganger. Het bloed is minder rood, de kleuren minder gesatureerd. Wel zijn de schrale oneliners weer van de partij. Mijn persoonlijke favoriet is deze, een citaat dat weer slaat op die rare seksscène: "You fight much harder than you fuck." Daar wilde ik het graag bij laten.

Noah

★★★★

Regisseur Darren Aronofsky wijkt met zijn Noah behoorlijk af van de meer gangbare Noachverhalen, de verhalen die ik in de kinderbijbel en later in de grote-mensen-bijbel las. De film is er echter niet minder om geworden.

Het verhaal Noach en zijn ark zal bekend zijn. God, in Noah steevast 'The Creator' genoemd, wil de afstammelingen van Kaïn straffen en laat ze allemaal verzuipen in de zondvloed. Echter gebeurt dit niet voordat Hij Noach middels visioenen heeft ingelicht over het einde der tijden, zodat Noach zichzelf, zijn familie en het dierenrijk kan redden.

Het probleem met de ark is een beetje hetzelfde als met Stonehenge. Hoe maken ze dat? Genesis 5 tot 9 - ik heb het even nagelezen - vermeldt geen rollende boomstammen, slaven, gereedschap of iets waardoor een ark maken mogelijk zou zijn, maar vermeldt wel de afmetingen: 125 x 23 x 14 meter. Da's behoorlijk wat werk, voor slechts één gezin.

Aronofsky zit dus niet alleen met het probleem van het vertellen van een bijbels verhaal dat interessant moet zijn voor zowel christenen als mainstream publiek, hij moet ook een paar kunstgrepen toepassen om de film enigszins interessant en geloofwaardig te laten zijn. Anders zie je alleen een wraakzuchtige, geagiteerde God, Noach die een ark bouwt en de zondvloed. Er gebeurt dus meer.

De regisseur lost veel problemen die je vooraf zou verwachten goed op. Hij gebruikt daarvoor onder andere het boek van Enoch, een oud geschrift dat niet in de Bijbel is opgenomen. Enoch was Noachs overgrootvader (Gen 5:19) en zijn boek vermeldt onder andere gevallen engelen die The Watchers worden genoemd en versmelten met de grond en stenen tijdens hun val. Aronofsky beeldt deze af als golems of giganten en geeft ze een plausibel achtergrondverhaal.

Ook Noach en zijn familie krijgen wat karakter mee naast de bijbelse vroomheid en rechtvaardigheid. Russell Crowe levert een subtiele, indrukwekkende Noach af, een man die de hoop van de wereld is, maar de druk nauwelijks aankan. Naar het einde toe belichaamt Noach een zeker fanatisme, waardoor hij niet alleen de film spannend houdt, maar wellicht ook Aronofsky's kritiek op religie verwoordt.

Naast Noach zien we zijn vrouw Naameh, vertolkt door Jennifer Connelly die al eerder in A Beautiful Mind met Crowe getrouwd was. Connelly speelt soms wat overdreven en is niet op haar best, waardoor een van de meest tragische scènes uit Noah niet zo sterk overkomt als de bedoeling was. Veel beter is Emma Watson als Ila, de vrouw van Noachs zoon Shem - gespeeld door Douglas Booth die niet kan acteren.

De cast wordt nog aangevuld met Anthony Hopkins als Methusalem - Noachs grootvader - die de komische noot verzorgt met zijn eeuwenlange zoektocht naar bessen en door Ray Winstone die Tubal-Cain speelt, de directe nazaat van Kaïn. Hij belicht de humanistische kant van het verhaal, gelooft in de zelfredzaamheid van de mens en het recht van de sterkste.

Noah kan op velerlei manieren worden bekeken. Een ode aan het christendom, kritiek op religie, een uiting van fanatisme, een klimatologische boodschap (Aronofsky noemde Noach een 'environmentalist'), een poging creatie en evolutie te rijmen of simpelweg een moderne hervertelling van een eeuwenoud verhaal. De film herbergt naar mijn mening veel van deze standpunten en is daarnaast nog spannend ook, hetgeen vooral te danken is aan de fijne rol die Crowe neer zet.

Transcendence

★★

Een terreurgroep gericht tegen pioniers op het gebied van artificiële intelligente pleegt een grootschalige aanslag waarbij vele doden en gewonden vallen. Een van die gewonden is Dr. Will Caster, een specialist op het gebied van AI. Hij zal weldra ook tot de doden behoren. De kogel waarmee hij is geraakt blijkt radioactief en Will heeft slechts een maand te leven.

Toevalligerwijs is een half jaar voor de aanslag een professor erin geslaagd het bewustzijn van een rhesusaapje te uploaden naar een computer. Via draadjes en elektroden. We moeten maar even aannemen dat dat mogelijk is. Will wil nog niet dood en besluit samen met zijn echtgenote Evelyn om ook zijn bewustzijn te uploaden naar een zeer geavanceerde computer. Het experiment slaagt, Will sterft fysiek, maar zijn bewustzijn leeft digitaal voort.

Het is prettig om Johnny Depp in de serieuze rol van Dr. Will Caster te zien. Je zou haast vergeten dat-ie dat ook kan, na al die karikaturen (piraten, indianen, sprookjesfiguren) die hij de afgelopen jaren speelde. Caster zelf is echter een wat flets personage zonder veel diepgang. Doorzichtige wateren, ondiepe gronden. Veelzijdiger is Evelyn - gespeeld door Rebecca Hall - de vrouw van Will en het levende ethische dilemma. Ze wil haar man in digitale vorm behouden, maar kan ook niet ontkennen dat de digitale Will niet alles is wat ze had gehoopt. Wellicht is het bewustzijn niet in een computer te vangen. Collegae en vrienden Max (Paul Bettany) en Joseph (Morgan Freeman) vervullen de ondankbare taak van onvermurwbare goeieriken, zonder al teveel succes. Dat ligt overigens niet aan hen, maar aan de slecht geschreven personages.

Het duurt niet lang voordat het bewustzijn van Will groteske vormen begint aan te nemen. Hij wil meer vermogen, meer rekenkracht, meer invloed. Evelyn moet dat regelen. Een computerbrein bestuurd door een menselijk bewustzijn heeft haast ongelimiteerde mogelijkheden. Will poogt ze allemaal te benutten. Ten koste van veel. Met name ten koste van de film zelf, die begint als sci-fi thriller en eindigt als warrig metafysisch drama.

Jack Paglan, de schrijver van Transcendence, lijkt geen idee te hebben waar technologie ophoudt en fantasie begint. Dat je een bewustzijn, volgens de film bestaande uit louter elektrische signalen, kunt uploaden wil ik best geloven. Je moet de film een kans geven, niet? Er wordt vervolgens een klein dorpje omgebouwd tot high tech facility met honderden zonnepanelen om Will's server te huisvesten - een proces dat jaren in beslag neemt - en niemand die er iets aan doet of van zegt. Eigenaardig, op z'n minst. Wanneer echter vervolgens nano-technologie haar opwachting maakt en Will als een soort God zonder netwerkmogelijkheden van alles en nog wat kan besturen, regenereren en laten ontploffen, is het einde echt zoek en wordt het script lachwekkend.

Wally Pfister, de vaste director of photography van Christopher Nolan, levert zoals verwacht een film af met mooie shots, fraaie effecten en strakke cameravoering. Transcendence ziet er top uit. Het vernuft, noem het de ziel, hetgeen Nolans films kenmerkt, ontbreekt echter. Transcendence is geen Inception of The Dark Knight. Het komt niet eens in de buurt.

Het is vooral jammer dat de potentieel interessante mix tussen technologie en mind-bodyproblematiek niet zorgvuldiger wordt behandeld, maar wordt overgoten met een overdreven, humorloos sci-fisausje waarin mensen nog net niet kunnen teleporteren of tijdreizen.