Het LUX-leven heb ik tijdelijk achter me moeten laten. Niet meer twee, drie keer in de week naar het filmhuis om de premières van die week te zien en er op de radio wat over te vertellen. Tegenwoordig plof ik op een rode bank in Nieuwegein, kijk ik DWDD en speel ik FIFA met m'n collega's.
Gisteren had ik na een paar best drukke weken (zeker voor mijn doen) eindelijk weer eens tijd om naar het filmhuis te gaan. De routine is onveranderd gebleven: bij de kassa bepalen wat er draait, vrij random iets kiezen en dan een kopje koffie of cola.
Ik zit aan een lange leestafel die zich in het midden van de lobby van LUX bevindt en voor mij gaat een vrouw zitten. Ik herken haar, want ze werkt in LUX. Jaar of vijftig, waant zichzelf vijfendertig, verder volkomen vorm- en stijlloos. Maar wel vriendelijk, dat wel. D'r jas gaat uit en ze blijkt een poema-outfit aan te hebben. Wijde poemabroek en een soort poemagewaad eroverheen. Het doet fysiek en mentaal pijn aan de ogen. Ik denk aan Herman van Veen die ooit aan Martin Simek probeerde uit te leggen hoe hij het podium betrad: '
Als een poema.'
Beige-oranje tinten fladderen in het rond wanneer ze plaats neemt en mij aankijkt. Ik denk aan iets naars om m'n lach te bedwingen en focus me maar op het stelletje links van mij. Er lag overigens wel een krant, en ik deed alsof ik die las, maar mensen zijn vaak leuker dan letters. Het stel is in de veertig en nog niet lang bij elkaar. De vrouw meldt de man dat ze in de zwangerschap somber was geweest. '
9 maanden lang?' '
Ja, 9 maanden lang.' Terwijl de vrouw steeds verder in het schulpje kruipt waar met koeienletters 'SLACHTOFFER' op staat, probeert de man het nog eens: '
En je man dan?' '
Hoezo?' '
Wat vond die ervan?' '
Oh, die was op zakenreis.'
'
9 maanden lang?' hoorde ik mezelf denken.
Dan begint de film. Ik begin meteen maar met de conclusie, namelijk dat iedereen
Youth - La giovinezza moet zien. Wat mij betreft de mooiste film van het jaar.
Youth - La Giovenizza
★★★★★
Regisseur Paolo Sorrentino (
La Grande Bellezza) levert wederom een meesterwerk af. De oude vrienden Mick (Harvey Keitel) en Fred (Michael Caine) vertoeven in een luxe, Zwitsers resort waar ook bekende acteurs, Miss Universe en Diego Maradonna zich bevinden. Mick is een bekende regisseur en werkt aan zijn laatste film, terwijl Fred zijn leven als componist en dirigent achter zich heeft gelaten.
Mick en Fred blikken terug op hun levens, mijmeren over oude liefdes en becommentariëren de huidige gasten, al dan niet met wat vooroordelen. De dialogen zijn van hoog niveau en vaak erg grappig. Het cynisme dat er op de oude dag is ingeslopen en de scherpzinnige geest van de mannen is fascinerend. Het script is ontzettend goed geschreven, terwijl er eigenlijk nauwelijks sprake is van een verhaal.
Naast wat oude rotten in het vak zijn ook mensen als Paul Dano en Rachel Weisz van de partij. Dano speelt een acteur die zich voorbereidt op een bijzondere rol. Weisz is Lena, de dochter van Fred. De relatie tussen Lena en Fred is niet altijd goed geweest en Rachel Weisz heeft een scène waarin ze haar frustraties uit over het verleden. Het zijn dit soort ononderbroken shots waar ze recht in de camera kijkt en haar hart lucht die deze film zo prachtig maken. Het doet me denken aan Emma Stone die op dezelfde manier tekeer ging tegen Michael Keaton in
Birdman en daar een Oscarnominatie voor ontving. Weisz speelt ook zo'n bijrol die haar op z'n minst een nominatie op zou moeten leveren.
Naast geweldig acteerwerk en een hoop chemie (ook tussen Paul Dano en Michael Caine) zit de film boordevol met magnifieke beelden. Het camerawerk en de cinematografie zijn adembenemend en dit is zo'n film die je echt in de bioscoop moet zien. Beelden van de jeugd, in al haar schoonheid gerepresenteerd door Miss Universe, staan haaks op close-ups van de rimpelige oude mannen. Ook heeft Sorrentino oog voor kunst en het Zwitserse berglandschap.
The Lobster
★★★★
The Lobster speelt zich af in een maatschappij waarin het niet geoorloofd is single te zijn. De reden wordt niet gegeven, maar op het moment dat iemand single is (al dan niet na overlijden van je partner) dan word je gedeporteerd naar een hotel waar je 45 dagen de tijd krijgt om een nieuwe partner te vinden. Slaag je daar niet in, dan verander je in een dier naar keuze.
Colin Farrell kiest voor een kreeft. Want die worden oud, blijven vruchtbaar en leven in de zee. '
An excellent choice', aldus de hotelmanager. De meesten willen een hond zijn, waardoor er zoveel honden zijn. En niemand is geïnteresseerd in bijvoorbeeld een blauwe vinvis, waardoor de soort uitsterft.
Het zijn dit soort komische dingetjes die de film een eigen karakter geven. Iedereen houdt vast aan een soort absurde logica, die de hele film lang in stand wordt gehouden. Ook wordt er heel gematigd geacteerd en zitten emoties vooral onderhuids. Colin Farrell kan dit als geen ander, maar ook Rachel Weisz weet te intrigeren zonder veel gevoel te leggen in haar personage.
In sommige opzichten is
The Lobster een film die heel ver van de realiteit staat, maar op andere punten is de film herkenbaar. Met name als je single bent en hoe daar soms tegenaan wordt gekeken. Want laten we eerlijk zijn. De verwachting is toch wel dat je op een gegeven moment een relatie hebt. Die verwachting, die expliciet aanwezig is in vragen van m'n moeder, en soms impliciet aanwezig in andere gesprekken, wordt in
The Lobster enorm overtrokken, hetgeen resulteert in een absurde samenleving waarin eenzaamheid niet wordt getolereerd. En in bepaalde opzichten lijkt die samenleving best op de onze.
The Lobster is een tikje absurd, zwartgallig, komisch en uiteindelijk ook wel deprimerend. De kracht van de film is dat deze emoties tegelijkertijd plaats kunnen vinden, wanneer bijvoorbeeld een kameel rondloopt in de bossen rondom het hotel. Grappig, maar ook triest. Ik zou een okapi willen worden, al is het maar om dit koddige dier in stand te houden.
Ice and the Sky
★★
In
Ice and the Sky gaan de makers van
March of the Penguins op zoek naar een belangrijke Franse glacioloog: Claude Lorius. Deze man die ondertussen 82 is, heeft baanbrekend werk verricht op het gebied van wetenschappelijk onderzoek op Antarctica. Hij is onder andere verantwoordelijk voor een hoop kennis over de ijstijd, heeft nieuwe technieken ontworpen om ijs te boren en is een van de vooraanstaande wetenschappers als het gaat om klimaatverandering.
De regisseur Luc Jacquet zoomt in op het persoonlijke leven van Lorius, die al sinds de jaren '50 onderzoek doet. Hij ging mee op de eerste poolexpedities van Frankrijk en verzette bergen werk. Er is veel beeldmateriaal beschikbaar uit die periode, waar Jacquet dankbaar gebruik van maakt. Zo ontstaat een mooie schets van het leven van Lorius en komen we ondertussen te weten wat er allemaal mis is met het klimaat en hoe vroeger poolexpedities werden georganiseerd. Best interessant en de sterke voice-over is tevens verhelderend.
Maar dan kantelt de film en komt de nadruk op het klimaat te liggen. En het ligt er net iets te dik bovenop ook. Zo dik als lagen ijs op Antarctica, en dat begint na een tijdje toch wel te storen. Dat hele moralistische gedoe over CO2-uitstoot. De film eindigt met:
'Nu weet je ook hoe het zit, want je hebt deze film gezien. Maar nu is de vraag, wat ga je er mee doen?'
Ja, weinig. Ik kom hier voor m'n lol. Ik laat me de wet niet voorschrijven door een pretentieuze, chauvinistische Franse documentaire zeker?
De docu an sich is best aardig, net als
Blackfish dat was, maar het morele gemijmer eromheen daar kan ik slecht tegen. En dan die glacioloog. Lorius is een hele bescheiden man, maar wordt ontzettend opgehemeld. Ik denk dat 'the Sky' in de titel een verwijzing is naar hem. Wel dertig keer zien we een shot van Lorius die op een ijsschots voor zich uit staart, blijkbaar peinzend over de toekomst van de mensheid.
Luc Jacquet verwierf faam en een Oscar met z'n pinguïns, maar vliegt uit de bocht in deze docu. Waggelende vogels zijn beter aan hem besteed dan maatschappijkritische documentaires. Jammer, want met wat minder nadruk op de morele verantwoordelijkheid van de kijker was dit een prima documentaire geweest.
