The Tree of Life

Genre: Arthouse-Drama
Met: Brad Pitt, Jessica Chastain, Hunter McCracken & Sean Penn
Waardering: 4/5

The Tree of Life beschrijft een gezin uit de jaren '50. Mr. O'Brien (Pitt) is een marinier en zijn 3 zonen genieten een harde en strenge opvoeding. Het heeft soms iets weg van een strafkamp en vooral de oudste zoon Jack (McCracken) moet eraan geloven. "Can you pass the salt Sir, please?" is de manier waarop O'Brien aangesproken wil worden door zijn zonen tijdens het eten. Hij leert ze voor zichzelf opkomen, want zwakkelingen redden het niet in de harde samenleving.

Mrs. O'Brien (Chastain) is heel erg gelovig en haar geloof wordt op de proef gesteld wanneer haar zoon overlijdt. Mrs. O'Brien zal niet van haar geloof vallen, maar ze gaat wel twijfelen aan Gods intenties. Bemoedigende woorden zouden helpen, maar blijven achterwege. De predikant legt het boek van Job nog eens goed uit, waarbij de conclusie lijkt te zijn dat we in dit leven nergens invloed op hebben. En al helemaal niet op God. Een buurvrouw merkt droogjes op dat Mrs. O'Brien blij mag zijn dat ze nog twee zonen overheeft.

Hier komen we langzaam aan bij de kerngedachte van de film, want werkt de wereld volgens de weg van de genade of volgens de weg van de natuur? Deze vraag wordt aan het begin van de film gesteld. Creationisme vs. evolutie. Tegenwoordig is dit voor veel mensen duidelijk (althans, denken ze), maar in de jaren '50 ligt dit nog iets anders. Mr. O'Brien is de weg van de natuur, zou je kunnen zeggen. Hij is hard, materialistisch en heeft een hekel aan zwakkelingen. Hij wil bij de sterksten horen, want alleen dan kom je aan de top. Zijn kerkbezoek dient vooral voor het opbouwen van een netwerk, want de boodschap van de predikant neemt hij niet ter harte.

Mrs. O'Brien wel. Ze is de goedheid zelve, heeft een zalig gezichtje met rood, krullend haar en zweeft af en toe door de kamer. Waar dat zweven goed voor is weet ik niet. Ze wacht vol smart op Gods genade en zou graag willen dat Hij haar duidelijk maakt wat ze moet doen en waarom Hij de dingen doet die Hij doet. Duidelijkheid is helaas nooit Gods sterkste punt geweest, waardoor ze zich 2 uur en een kwartier kan afvragen waar haar leven eigenlijk goed voor is, een mogelijkheid die ze ten volle benut. 

Het resultaat van genade en natuur is Jack. Jack leeft in onze tijd en de oude versie van Jack wordt gespeeld door Sean Penn, waarschijnlijk gecast vanwege zijn immens trieste blik. Ik kan me geen dialoog herinneren van Penn, hij staart voornamelijk in de verte en uit alleen maar zijn gedachten. Hij leeft in een enigszins deprimerende wereld, vol enorme glazen gebouwen en zonder duidelijk doel in zijn leven. Hij probeert de band met zijn vader wat te herstellen. Hij lijkt `Wall Street werk' te hebben, het soort financieel werk dat niet meer uit te leggen is aan de normale mens, maar wat potentieel de wereld naar de maan helpt.

The Tree of Life is een ietwat pretentieuze film die vooral gebruik maakt van beeldspraak en impressionisme. We zien prachtige beelden van de natuur, variërend van de volledige kosmos met sterrenstelsels en mooie plaatjes van Jupiter en Saturnus (toch wel mijn favoriete planeet) tot het leven op celniveau. Er zit zo'n 30 minuten `Planet Earth'-achtig materiaal in terwijl we een koor klassieke muziek horen zingen. Vulkaanuitbarstingen, roterende planeten, een eclips, dinosaurussen en de verklaring voor het uitsterven ervan, het lijkt niet op te houden. Niet voor iedereen weggelegd, maar ik vond het mooi en achteraf passend. De film is soms langdradig en typisch arthouse. Daar moet je van houden. Ik doe dat meestal niet, maar in dit geval wel.

De levensvragen over God, de dood en de zin van het leven in combinatie met uitstekend camerawerk en goede acteurs creëren een prettige stroom van prachtige beelden waarop ik me fijn heb laten meevoeren. Afgezien van Mr. O'Brien bevinden de meeste hoofdpersonen zich in een existentiële crisis, iets dat op originele wijze wordt uitgewerkt. De regisseur, Terrence Malick, heeft hier misschien ook last van. Geen geschikte film voor een eerste date, maar wel één om nog eens over na te denken.