Project X

Genre: Komedie (88 min.)
Met: Thomas Mann, Oliver Cooper & Jonathan Daniel Brown
Regie: Nima Nourizadeh 
Waardering: 4.5 / 5

Het Trailerprobleem

Het 'Trailerprobleem' is voor zover ik weet geen universeel dilemma, laat staan een bekend begrip, maar iets wat iedereen vast wel herkent en vooral komedies hebben er last van. Het houdt in dat de trailer eigenlijk net zo grappig is als de film zelf, of in ieder geval het leeuwendeel van de goede grappen bevat, waardoor de film nauwelijks het kijken waard is. Veel komedies kampen met een te simpel verhaal en te weinig grappen. Het verhaal kan in 30 seconden verteld worden en aangezien trailers 120 seconden duren wordt er ook nog 90 seconden aan grappen weggegeven. 

In de meeste komedies is er sprake van meer dan alleen ogenschijnlijk willekeurige gebeurtenissen. Een goede zaak natuurlijk, maar het presenteert ook een moeilijkheid. De paar goed uitgewerkte grappen die de schrijvers hebben bedacht moeten goed verwerkt worden in het verhaal. Het is lastig om een verhaal, hoe simpel ook, vol te gooien met goede grappen omdat een goede grap ook een bepaalde omgeving vereist. Je kan niet zomaar grappige one-liners gaan opdreunen en je zal situatiegebonden grappen moeten inleiden. Doe je dat niet dan komt de grap uit de lucht vallen en werkt het niet meer. Veel films hebben daarom een sidekick die out-of-the-blue grappen maakt, vaak op basis van zijn of haar karakter, zodat de grappen niet ten koste gaan van het verhaal. Denk aan Alan in The Hangover, of Scrat in Ice Age. De sidekick waarborgt eigenlijk de humor, zodat de hoofdpersoon zijn of haar verhaal kan vervolgen. Bij Project X is er echter niet zozeer sprake van een verhaal als wel van een bepaalde sfeer waarin heel veel grappen werken. Afgezien van de hoofdpersoon en zijn liefje is bijna iedereen een sidekick te noemen en volgen de grappen elkaar dan ook in hoog tempo op zonder aan kracht te verliezen.

De oplossing van Het Probleem is natuurlijk simpelweg meer grappen bedenken dan de 90 seconden trailertijd, maar uit financieel oogpunt (als men eenmaal in de bios zit is het geld al binnen) hoeft men daar niet altijd aandacht aan te besteden. Veel commerciële komedies zijn daarom ook niet grappiger dan hun trailer. Project X is ook een commerciële komedie, met grote letters prijkt het predicaat 'From the producer of The Hangover' op het affiche, maar is gelukkig ook een uitzondering op het trailer-probleem.

Project X

Project X gaat over drie vrienden, Thomas (Mann), Costa (Oliver) en JB (Brown) die op high school zitten en niet erg populair zijn, maar ook niet gepest worden of iets in die trend. Thomas' ouders gaan een weekendje weg en Thomas, zelf bijna 17 jaar oud, wordt door zijn twee beste vrienden overgehaald om een verjaardagsfeest te geven. En niet zomaar een feestje. Costa, één van de twee vrienden van Thomas, ziet een situatie zich voordoen waarin drie adolescenten hun populariteit een flinke boost kunnen geven door één van de grootste feesten in de historie van high school feesten te geven. Project X beslaat één dag. 's Ochtends vertrekken de ouders van Thomas en neemt Costa het voortouw. Hij is de regelneef van de drie en heeft ondanks zijn populariteit veel contacten. Costa weet wel hoe je een feestje organiseert, dat mag duidelijk zijn. Hij heeft serieus goede ideeën al denkt hij niet altijd na over de consequenties. Thomas is niet altijd gelukkig met zijn beslissingen en JB (Brown) lijkt alles wel prima te vinden. Hij wil een meisje scoren en heeft daar allerlei theorieën voor, al vraag ik me af of 'the spider' of 'the small scissors' in de smaak zullen vallen.

Project X lijkt af te stevenen op een over-the-top tienerkomedie met veel drank, blote tieten en vreemde typetjes. Al deze elementen zijn wel aanwezig en het testosterongehalte van de film is behoorlijk hoog, maar Project X bevat naast wat flauwe grappen ook een aantal goedgevonden one-liners die onze testosteronloze medemens ook zal kunnen waarderen. Zo zat ik met twee testosteronloze medemensen te kijken en ook zij hebben zich goed vermaakt. Sommige grappen zijn van behoorlijk hoog niveau en worden extra komisch doordat ze worden uitgesproken door iemand die krap 18 jaar oud is. De hilarische, soms haast bizarre gebeurtenissen op het feest zijn over het algemeen echter nog veel grappiger dan de spitsvondige one-liners die de hoofdpersonen eruit persen. Tel daarbij ook nog een geweldige cast op met een goede mix van ronduit vreemde personages, mooie vrouwen en een dwerg en het feest kan niet meer stuk.

Tot slot is de regisseur die debuteert met deze film erin geslaagd om je in een komedie te zuigen zonder dat daar drank voor nodig is. Ik heb deze film op een katerloze middag gezien en me helemaal kapot gelachen, maar me tevens verbaasd over hoe vet alles is opgebouwd. Project X wordt zorgvuldig laagje voor laagje gecreëerd totdat er op een gegeven moment een bouwwerk is ontstaan van bizarre en komische situaties met een goede mix van goede en flauwe grappen. Het feest begint nog redelijk kleinschalig, maar naarmate er meer mensen op komen dagen raken de hoofdpersonen de controle kwijt. Je hebt bovendien zelf het idee dat je tussen de feestmenigte staat doordat alles is opgenomen met handycams en smartphones. Een tof detail wat het gevoel van een film ontzettend bepaalt (het werkt echt goed in horror, zie Rec of Cloverfield) en in Project X is dit echt een toevoeging. 

Critici en Komedie

v.l.n.r. Costa, Thomas & J.B.

Ik probeer een film altijd in zijn genre te beoordelen en misschien is komedie dan wel het moeilijkste genre. Humor is persoonlijk, veel persoonlijker dan een goed verhaal, goede acteurs of goede regie. Je mag Ryan Gosling weliswaar geen goede acteur vinden (voor vrouwen is dit overigens onmogelijk) of Martin Scorsese geen goede regisseur, maar dan val je wel buiten een grote groep mensen die het erover eens zijn dat deze twee mensen in kwestie absoluut bij de top van hun desbetreffende vakgroep horen. Bij humor is er aanzienlijk minder overeenstemming. Volgens critici, waar ik mezelf niet per se onder reken aangezien ik dit vooral voor de lol schrijf en mijn doel niet is om kritiek te geven, maar om mensen te behoeden voor kutfilms, zijn komedies maar zelden goed. Redenen daarvoor zijn talrijk, maar behelzen vaak een slecht plot, flauwe grappen, slechte acteurs en voorspelbaarheid. Critici zullen niet serieus worden genomen als ze zoiets een hoog cijfer geven. Recensenten proberen vaak op een originele manier films af te zeiken en dat is op zich leuk om te lezen, maar het lijkt me niet realistisch. Kijken om het zeiken is schraal.

Een pure komedie, zoals deze film, heeft geen enkele andere pretentie dan vermaak en humor voor een bepaalde doelgroep. En vermaak en humor zijn volop aanwezig. Ik heb me werkelijk waar een breuk gelachen en de ene scène is nog hilarischer dan de andere. Er zit verder geen verhaal in en de enige reden dat er een totaal overbodige romance aanwezig is lijkt te zijn dat de film een soort van degelijk einde heeft. Ben je echter student, dat ooit geweest of heb je wel eens een feest van licht epische proporties meegemaakt (liefst in andermans huis) dan ga je dit ongetwijfeld waarderen. Als je de huishoudschool hebt gedaan en houdt van KRO-detectives is dit misschien een minder geschikte keuze.

Project X tovert enkele dagen na het zien ervan een glimlach op mijn gezicht als ik terugdenk aan sommige scènes. Project X is de grappigste film die ik sinds tijden heb gezien. Beter dan The Hangover, om maar een voorbeeld te noemen. De laatste keer dat ik zo hard heb gelachen om een film was denk ik bij The Trip. Dit is echter een totaal andere komedie, want het gaat werkelijk waar helemaal nergens over en waar The Trip wel een beetje staat of valt bij het wel of niet snappen van verwijzingen hoef je je daar bij Project X geen zorgen om te maken. Het gaat niet over vriendschappen, opgroeien, high school problemen of liefdesperikelen, maar om het vetste feest ooit. Ik was erbij, keek ernaar en heb me kostelijk vermaakt.