Criminaliteit is gedaald naar 1% in Amerika. De reden is de 'Purge': een jaarlijkse nacht (van 7 tot 7) waarin alles, inclusief moord, geoorloofd is.
Het concept is sterk en voor Amerika (waar racisme, wapenbezit en zelf uitgeroepen 'burgerwachten' de nodige frustraties opleveren) een stuk plausibeler dan voor Nederland. Wij klagen alleen maar, zij schieten legaal mensen dood onder het mom van 'je bedreigd voelen'. Dus het volk één nacht per jaar de gelegenheid geven om alle frustraties te uiten is dan vrij geniaal. Dat er in sommige staten waarschijnlijk genocide zal volgen, neem je op de koop toe. Het is een onderwerp waar de makers begrijpelijkerwijs hun vingers niet aan willen branden. Toch kun je je afvragen in hoeverre de huidige Amerikaanse situatie nu wezenlijk verschilt met de fictieve situatie in deze film. Het 'onverwachte' kassucces heeft vrees ik meer te maken dit soort kwesties dan ze daar willen toegeven.
De Romeinen hielden het volk in toom met gewelddadige spelen, maar ook festiviteiten als carnaval en stierenvechten zijn meer dan slechts cultuur. Carnaval was ooit, voordat Brabanders bestonden, de enige periode in het jaar dat volk en geestelijken gelijk waren. Stierenvechten is simpelweg bloederig vermaak waarbij het gewelddadige aspect van de mens wordt gezien als cultuur. En de 'Purge' is een vergelijkbaar evenement, al mag je bepaalde mensen, met name hoog geplaatste ambtenaren (en uiteraard de president), niet vermoorden. De slachtpartijen blijven beperkt tot de massa, het klootjesvolk. De regering moet het land besturen en elke keer verkiezingen houden - sowieso al een gedoe, in Amerika - na de jaarlijkse 'Purge' is natuurlijk niet te doen. Maar voor de rest mag eigenlijk alles.
Het gevolg is een enorme daling van de criminaliteit. Veel films claimen simpelweg een daling of stijging van criminaliteit, zonder daarvoor duidelijke redenen aan te dragen. Maar bij The Purge valt goed te beredeneren waarom de criminaliteit daalt. Stel, je hebt echt een bloedhekel aan iemand. Je baas, bijvoorbeeld. Die kan je dan vermoorden tijdens de 'Purge', en wie weet vang je twee vliegen in één klap en mag je z'n functie overnemen. Je hoeft ook nooit meer dan een jaar te wachten. En als je de 'Purge' niet meeneemt in de cijfers, dan is 1% niet onredelijk, lijkt me. Wat resteert zal voornamelijk georganiseerde misdaad zijn. Bovendien hoef je alle gevallen tijdens de 'Purge' niet te onderzoeken, want alles is legaal, hetgeen enorm veel mankracht scheelt gedurende de rest van het jaar.
Eigenlijk zitten er alleen maar voordelen aan de 'Purge', bedenk ik me zo. Klein puntje: de ethische kant van het verhaal. Moord en verkrachting - dat zal toch wel het meest voorkomen, laten we eerlijk zijn - is moreel onjuist. (Verkrachting komt overigens niet voor in de film. Begrijpelijk, maar onrealistisch.) En het volk een nacht lang alles laten doen waar ze zin in hebben, is ook niet bepaald ethisch verantwoord. Maar wel effectief! Ethiek en effectiviteit zijn in zekere zin vaak tegenpolen, omdat ethiek restricties oplegt of dingen in het geheel verbiedt. Ander nadeel is de nasleep. Psychologen zullen werk zat hebben na de jaarlijkse 'Purge'. PTSS wordt volksziekte #1.
Alle bovenstaande aspecten behandelt The Purge echter niet. Bovenstaande alinea's zijn slechts een brainstorm over een filmisch zeer interessant concept. Je kan er echt alle kanten mee op. Wil je weten wat de film heeft gemaakt van zijn eigen concept? Lees dan verder.
Een dakloze wordt tijdens de 'Purge' binnengelaten door het tergende zoontje van James (Ethan Hawke) en Mary (Lena Headey). Dit wordt gezien door de groep die de dakloze willen vermoorden, en een belegering van James' huis is het gevolg. Wanneer de moordlustige, gemaskerde groep mensen onder leiding van een uitstekend gespeelde psychopaat Henry (Tony Oller) het huis binnendringen, volgt een heel standaard plot met nauwelijks schrikmomenten en bijzonder veel mensen die in de rug worden geschoten, nét voordat ze op het punt staan iemand te vermoorden.
Net zoals het vanzelf 5 uur wordt, wordt het ook vanzelf 7 uur. En dan, de volgende ochtend wanneer alle ellende achter de rug is, komt het moreel juiste en onjuiste van de situatie toch nog even in beeld. Meer dan voorspelbare, paternaliserende Hollywood-ethiek is het niet. Misschien dat het al aangekondigde vervolg wél raad weet met de beschikbare middelen. The Purge mag dan een kassucces zijn, er is nog behoorlijk wat ruimte voor verbetering.
