Ender's Game

★★★

In de verre toekomst is de Aarde vijftig jaar geleden aangevallen door een buitenaards ras. De zogenaamde Formics, een kudde opgevoerde mieren, werden ternauwernood verjaagd door één man: Mazor Rackham. Nu vormen de Formics opnieuw een bedreiging en brengen ze een leger op de been. Tijd voor een nieuwe held.

Net als in Paul Verhoevens Starship Troopers voert Ender's Game een logica aan die nauwelijks te volgen valt. Neem deze zin: 'The purpose of this war is to avoid all future wars.' Juist, dus daarom reist de mensheid met een enorme ruimtevloot af naar de thuisplaneet van de Formics en geven ze de leiding van het leger aan een kind van een jaar of vijftien: Ender.

Het idee van kinderen oorlog laten voeren is een ver doorgetrokken idee van iets dat nu al bestaat. Ik heb het niet over kindsoldaten, maar over kinderen die ingewikkelde strategiespellen spelen en daarin beter zijn dan volwassenen. Er bestaat zoiets als een WK Gamen en daar winnen kinderen en Koreanen alle onmogelijke strategiespelletjes, zoals Starcraft. Dat is niet omdat volwassenen geen tijd hebben voor computerspelletjes, maar omdat kinderen een hoger reactievermogen hebben, sneller handelen en vaak volwassenen te slim af zijn. Dit gegeven gebruikt Ender's Game als argument om kinderen complete legers te laten aanvoeren.

Wat bij Starcraft niet uitmaakt, maar in het echt wel, is het doel van een oorlog. 'the purpose of war', dus. Oorlog moet gerechtvaardigd zijn, maar kinderen weten of snappen dat (nog) niet. Volwassenen wellicht ook niet, maar dat is een andere discussie. Een oorlog voeren om een hypothetische oorlog te voorkomen is geen gerechtvaardigde oorlog. Omdat kinderen weliswaar het leger aanvoeren, maar moreel niet verantwoordelijk zijn voor hun daden, zijn ze de ideale commandanten: mensjes zonder compassie, empathie of medelijden. In theorie briljante strategen, in werkelijkheid efficiënte massamoordenaars.

Dit hele concept werkt Ender's Game aardig uit, vooral omdat hoofdpersoon Ender (Asa Butterfield) wel al lichte sporen van een geweten vertoont en zelf al het onderscheid tussen een spelletje en de realiteit door krijgt. Ender is niet alleen tactisch zeer begaafd, ook is hij pienter en denkt hij na over de motieven van de Formics. Zijn ze daadwerkelijk zo slecht als kolonel Graff (Harrison Ford) hem doet laten geloven, of is er meer aan de hand?

Een ander sterk punt een Ender's Game zijn de acteurs. De meerderheid van de cast is niet volwassen - Harrison Ford compenseert - maar aan de acteerprestaties is dat niet af te lezen. Asa Butterfield (Hugo, The Boy in the Striped Pyjama's) heeft heel wat in zijn mars en ook tegenspeelster Hailee Steinfeld (True Grit) valt niet tegen.

Minder overtuigend is het plot, dat niet alleen gaten heeft, maar ook haastig wordt afgewerkt. Binnen een dag promoveert Ender van launchie naar cadet. Nog geen twee dagen later is hij commandant en twee weken daarna aanvoerder der strijdkrachten. Een aardige carrière, maar volstrekt ongeloofwaardig. Bovendien zijn de redenen onduidelijk waarom de hoop van de mensheid wordt gevestigd op Ender. Ja, hij wint de spelletjes in de arena en heeft veel tactisch inzicht, maar ook heeft hij de nodige psychologische problemen. Met de vloot van de vijand in aantocht en krap een maand te gaan lijkt het geloof in Ender meer een wanhoopsdaad dan een rationele beslissing.