Son of Saul

★★★★★

Wanneer de filmhuismedewerker je succes wenst als je het kaartje hebt gekocht, weet je wel hoe laat het is. Tijd voor Son of Saul, een naargeestige film die ondanks al z´n close-ups een bepaalde afstand tot het publiek weet te bewaren.

Tijdens het kijken naar Son of Saul bekruipt je een vervreemdend gevoel. Je ziet een Hongaarse man genaamd Saul die bijzonder dicht op de huid wordt gefilmd. Saul wordt middels close-ups gefilmd, zowel van voren als over de schouder. Duitsers schreeuwen om hem heen, alles moet sneller. Saul heeft een verbeten uitdrukking, soms haast emotieloos.

Saul is een soort hulpje in een concentratiekamp in de Tweede Wereldoorlog, een Sonderkommando. Hij maakt de gaskamers schoon en voert de lijken ('stukken' genoemd door de Duitsers) af en stopt ze in de ovens. Rondom Saul gebeuren de meest verschrikkelijke dingen en Saul is er constant mee bezig. Hij lijkt door alle gruweldaden afgestompt, totdat hij zijn eigen zoontje vindt in de gaskamers.

De dood van zijn zoon geeft Saul weer een doel. Op vreselijke manieren worden enorme hoeveelheden mensen vergast en vervolgens verbrand. Op de plek waar de onmenselijkheid nieuwe hoogtepunten bereikt, wil Saul zijn zoon proberen een waardig afscheid te geven door hem te begraven. Hij speurt het kamp af naar een rabbi, terwijl de andere Sonderkommando's een opstand voorbereiden.

Son of Saul zet een ongekend grauwe, duistere sfeer neer. De film speelt echter niet in op de emotie, zoals zoveel andere oorlogsfilms waar middels mooie synfoniearrangementen de tranen uit de buizen sijpelen. Door de cameravoering en het feit dat de focus letterlijk en figuurlijk ligt op Saul blijft er een zekere afstand bestaan tussen publiek en gruweldaden, die nooit scherp in beeld worden genomen. Je ziet slechts de reactie van Saul op het geheel, hetgeen veel effectiever is dan de gruweldaden direct te verfilmen.

Pas in de allerlaatste scène zien we Saul voor het eerst met een glimlach op zijn gezicht. Dat moment heeft enorm veel kracht na een overdaad aan ellende. De impact van de film dendert nog na tijdens de aftiteling, waar je voor het eerst melancholische muziek hoort. Het is moeilijk om het lege gevoel te beschrijven dat achterblijft na het kijken van deze film. Wel kan ik melden dat je deze film absoluut moet zien. Het is een van de meest indrukwekkende films van het jaar.