Noah

★★★★

Regisseur Darren Aronofsky wijkt met zijn Noah behoorlijk af van de meer gangbare Noachverhalen, de verhalen die ik in de kinderbijbel en later in de grote-mensen-bijbel las. De film is er echter niet minder om geworden.

Het verhaal Noach en zijn ark zal bekend zijn. God, in Noah steevast 'The Creator' genoemd, wil de afstammelingen van Kaïn straffen en laat ze allemaal verzuipen in de zondvloed. Echter gebeurt dit niet voordat Hij Noach middels visioenen heeft ingelicht over het einde der tijden, zodat Noach zichzelf, zijn familie en het dierenrijk kan redden.

Het probleem met de ark is een beetje hetzelfde als met Stonehenge. Hoe maken ze dat? Genesis 5 tot 9 - ik heb het even nagelezen - vermeldt geen rollende boomstammen, slaven, gereedschap of iets waardoor een ark maken mogelijk zou zijn, maar vermeldt wel de afmetingen: 125 x 23 x 14 meter. Da's behoorlijk wat werk, voor slechts één gezin.

Aronofsky zit dus niet alleen met het probleem van het vertellen van een bijbels verhaal dat interessant moet zijn voor zowel christenen als mainstream publiek, hij moet ook een paar kunstgrepen toepassen om de film enigszins interessant en geloofwaardig te laten zijn. Anders zie je alleen een wraakzuchtige, geagiteerde God, Noach die een ark bouwt en de zondvloed. Er gebeurt dus meer.

De regisseur lost veel problemen die je vooraf zou verwachten goed op. Hij gebruikt daarvoor onder andere het boek van Enoch, een oud geschrift dat niet in de Bijbel is opgenomen. Enoch was Noachs overgrootvader (Gen 5:19) en zijn boek vermeldt onder andere gevallen engelen die The Watchers worden genoemd en versmelten met de grond en stenen tijdens hun val. Aronofsky beeldt deze af als golems of giganten en geeft ze een plausibel achtergrondverhaal.

Ook Noach en zijn familie krijgen wat karakter mee naast de bijbelse vroomheid en rechtvaardigheid. Russell Crowe levert een subtiele, indrukwekkende Noach af, een man die de hoop van de wereld is, maar de druk nauwelijks aankan. Naar het einde toe belichaamt Noach een zeker fanatisme, waardoor hij niet alleen de film spannend houdt, maar wellicht ook Aronofsky's kritiek op religie verwoordt.

Naast Noach zien we zijn vrouw Naameh, vertolkt door Jennifer Connelly die al eerder in A Beautiful Mind met Crowe getrouwd was. Connelly speelt soms wat overdreven en is niet op haar best, waardoor een van de meest tragische scènes uit Noah niet zo sterk overkomt als de bedoeling was. Veel beter is Emma Watson als Ila, de vrouw van Noachs zoon Shem - gespeeld door Douglas Booth die niet kan acteren.

De cast wordt nog aangevuld met Anthony Hopkins als Methusalem - Noachs grootvader - die de komische noot verzorgt met zijn eeuwenlange zoektocht naar bessen en door Ray Winstone die Tubal-Cain speelt, de directe nazaat van Kaïn. Hij belicht de humanistische kant van het verhaal, gelooft in de zelfredzaamheid van de mens en het recht van de sterkste.

Noah kan op velerlei manieren worden bekeken. Een ode aan het christendom, kritiek op religie, een uiting van fanatisme, een klimatologische boodschap (Aronofsky noemde Noach een 'environmentalist'), een poging creatie en evolutie te rijmen of simpelweg een moderne hervertelling van een eeuwenoud verhaal. De film herbergt naar mijn mening veel van deze standpunten en is daarnaast nog spannend ook, hetgeen vooral te danken is aan de fijne rol die Crowe neer zet.