Hoe de roem een jazzlegende verzwolg

Amy

★★★★★

Amy is een ontluisterend verhaal over een jazzlegende, muzikaal genie en humoristische vrouw die jazzmuziek nieuw leven inblaast, maar ten onder gaat aan de roem. Een geweldige 127 minuten durende film over een legendarisch lid van de 27 Club. 

Het is triest om te zien hoe grote muzikale legendes aftakelen: Elvis, Cobain, Winehouse. Maar zelfs op dat laatste punt in hun leven, zij het veel te dik, depressief of katjelam, blazen ze alle concurrentie van het podium. Paradoxaal genoeg creëren misère, ongeluk en verdriet de mooiste liedjes. 

De paradox tussen Amy's leven en haar creativiteit - zonder ellende geen mooie plaat - staat centraal in Amy. Persoonlijke gebeurtenissen worden middels uitstekende montage verweven met liedjes uit haar repertoire, inclusief songteksten op het scherm. Het brengt de kijker dichtbij het schrijfproces, de muziek en de zangeres. 

Regisseur Asif Kapadia, die eerder het mooie Senna maakte over de legendarische formule 1 coureur Ayrton Senna, weet het vertrouwen te winnen van Amy's jeugdvrienden Juliette Ashby en Lauren Gilbert. Zij vertellen samen met Amy's eerste manager Nick Shymansky buiten beeld een bijzonder persoonlijk verhaal dat doorspekt is met emotie, hoorbaar in hun stemmen. Daaronder plaatst Kapadia treffende beelden, niet in de laatste plaats afkomstig van de handicam van Shymansky zelf. Rafelig, korrelig en zonder esthetiek zijn ze, maar ook krachtig doordat Amy vaak recht in de lens kijkt en zo het publiek lijkt aan te spreken.  

De zangeres krijgt zodoende gestalte, persoonlijkheid en flair, voor zover dat er al aan ontbrak. Kapadia blijft dicht bij de kern. Het zijn Amy's vrienden, familie, naasten en af en toe Amy zelf die spreken. Ditmaal geen uitstapjes naar prominente critici of DJ's, maar mensen die echt weten hoe de vork in de steel zit. En allemaal zeggen ze hetzelfde, Amy incluis. "I couldn't handle being famous, I would go absolutely mad."

Uiteraard ontbreken de beelden van Amy's excessieve drank- en drugsgebruik niet. We kennen ze allemaal, Amy zwalkend op een podium. Bij sommige beelden zijn de tattoo's nog het enige herkenningspunt, voor de rest is Amy onherkenbaar. Wat het publiek niet weet is hoe haar naaste omgeving reageert. Hierin onderscheidt de documentaire zich pas echt van de verhalen in de media.

Met name schrijnend om te zien is de destructieve drie-eenheid die alle verantwoordelijkheid laat varen: mediageile Mitchell, haar vader, geldwolf Raye, haar promotor en drugshond Blake, haar man. Ze verzinnen allerlei smoesjes terwijl ze Amy aan haar lot overlaten. Er moeten immers contractuele verplichtingen nagekomen worden, toch? Dat uitgerekend de laatste jaren van Amy's leven haar bodyguard zich opwerpt als vaderfiguur is tegelijkertijd tekenend en tragisch.