Oostenrijkse ondergrondse freakshow

Im Keller

★★★★

Na de Paradies-trilogie is Ulrich Seidl terug met een choquerende documentaire die tegelijkertijd bijzonder grappig is.

Hoe Ulrich Seidl deze mensen heeft gevonden, werkelijk geen idee. Een man die tuba speelt en z'n hele huis vol heeft gestouwd met Nazi-spullen, een vrouw die allerlei poppen in haar kelder in dozen heeft zitten die ze er af en toe uithaalt om te knuffelen of een man die opera blèrt in z'n ondergrondse schiettent.

Seidl gunt de kijker even de tijd om te wennen aan de (typische?) Oostenrijkse kelders, alvorens hij het zware geschut tevoorschijn haalt en de SM-kelders in beeld komen. Een man krijgt een aantal kilo gewichten aan z'n scrotum gehangen door een meesteres, een vrouw wordt met een beachballbatje gemept. "Van Toys 'R' Us." En dat alles frontaal in beeld, zoals we dat ondertussen van de Oostenrijkse cineast gewend zijn.

Seidl kan als geen ander z'n acteurs de meest onflatteuze poses laten aannemen om het zo ook voor de kijker lekker ongemakkelijk te maken. Helemaal bizar is het te bedenken dat het hier een documentaire betreft (zonder acteurs dus), die overigens erg gestileerd is en daardoor niet als zodanig overkomt. Het camerawerk is zeer statisch en symmetrisch, bewegend beeld is er nauwelijks, muziek is totaal afwezig. Maar het werkt, want de gefilmde mensen en hun praktijken worden zo eigenlijk alleen maar uitvergroot.

Im Keller is naast verbazingwekkend ook behoorlijk grappig. Wanneer een man gekleed in slechts een leren onderbroek vertelt wat hem onderscheid van andere mannen (namelijk een enorme zaadlozing) of wanneer de Nazi-tubaspeler verkondigt dat een kamer vol hakenkruizen, Duitse pakken en Hitlerportretten de gezelligste kamer van het huis is, werkt dat wel op de lachspieren.

Toch heeft Im Keller ook een wat serieuzere ondertoon die zo heel af en toe naar voren komt in de schaarse gesprekken in de documentaire. Thema's als fascisme, racisme en xenofobie worden aangesneden in de ondergrondse ruimten, die hiermee het onderbewuste van Oostenrijk lijken te symboliseren. Voordat je daar echter te lang over na kan denken wordt er iemand aan z'n ballen opgehesen en voel je je zelf ook niet optimaal.