Margin Call

Genre: Drama
Met: Kevin Spacey, Paul Bettany, Penn Badgley & Zachary Quinto
Regie: J.C. Chandor
Waardering: 4/5

In een groot bedrijf dat voornamelijk handelt in aandelen, het zou een bank kunnen zijn, maar dat is het niet, wordt 80% van een afdeling ontslagen. Het is ironisch dat het de afdeling risicomanagement betreft. Het is vragen om problemen, zou je denken. Onder de ontslagen werknemers is Eric Dale (Stanley Tucci). Hij is al een tijdje bezig met een grote risico-analyse van de inkomsten en uitgaven van het bedrijf, maar kan de klus niet afmaken. Hij zet alles op een USB stick, geeft deze aan één van z'n voormalige werknemers en spreekt de legendarische woorden "Be careful." De man die de stick in handen krijgt is Peter Sullivan (Quinto), hij raakt geïntrigeerd door de aparte manier van afscheid van zijn baas Eric en gaat de data op de stick onderzoeken. Hij komt er achter dat de verwachte verliezen van hun afdeling alleen al meer zullen zijn dan de marktwaarde van het bedrijf. Ik snap weinig van economie, maar zoiets is vast niet gunstig. Peter licht om 22:00 dezelfde dag zijn superieuren in en het balletje begint te rollen.

Het balletje wordt langzaam een enorme bal, om uiteindelijk als een lawine zich te manifesteren. Deze film geeft een leuke kijk in de grootste oorzaak van de kredietcrisis. Dit soort bedrijven maken enorme winsten, betalen hun werknemers $250.000 als startsalaris en honderden miljoenen, misschien wel miljarden, verwisselen met één muisklik van eigenaar. Of eigenlijk, aandelen waarvan mensen denken dat ze honderden miljoenen waard zijn verwisselen met één druk op de knop van eigenaar. Je koopt iets in en verkoopt het voor meer dan de inkoopprijs, dat lijkt me logisch. Maar wanneer alles virtueel is krijgt waarde ook een andere betekenis. Het lijkt meer een spelletje poker te worden. "At the end of the day, one guy wins and one guy loses," zegt Seth Bregman (Badgley). "You do know it's a little more complicated than that, right?" aldus Peter. Hij heeft vast gelijk.

Het balletje begint niet alleen op economisch vlak te rollen, ook binnen het bedrijf komen we steeds dichter bij het topje van de piramide. Peter '250k/jaar' Sullivan belt zijn baas Will '2,5 miljoen/jaar'  Emerson (Bettany), die op zijn beurt zijn baas Sam '4 miljoen/jaar' Rogers (Spacey) belt, die zijn baas Jared 'nog meer' Cohen (Simon Baker) belt, die op zijn beurt de CEO John '86 miljoen/jaar incl. bonussen' Tuld (Jeremy Irons) belt. Tuld verdient 86 miljoen dollar per jaar, zo wordt verteld, maar hij heeft geen idee wat zijn bedrijf precies doet. Een geruststellende gedachte.

Is het normaal wat deze mensen verdienen? Peter vraagt het aan Seth, die misschien niet de juiste persoon is om deze vragen te beantwoorden. Hij is 23, onverantwoordelijk, egoïstisch en nogal belust op geld. Je zou dat van iedereen binnen dit soort bedrijven kunnen zeggen, maar dat is misschien niet helemaal eerlijk. De film is ook niet heel erg moralistisch en dat is bijzonder. Het zou heel makkelijk zijn om al die mensen af te schilderen als graaiende zakenmensen die bewust enorme risico's nemen om er zelf beter van te worden. Het is misschien ook waar, maar Margin Call geeft de mensen binnen het bedrijf persoonlijkheid en een leven. Vooral de mensen die niet aan de top staan hebben nog een gevoel van menselijkheid. Iets dat de top al lang verloren lijkt te hebben. "It wasn't brains that got me here, I can assure you that," aldus de topman.

Het contrast tussen de `mensen' en de top wordt wel pijnlijk duidelijk. Sam Rogers, uiteraard goed gespeeld door Kevin Spacey, wil eigenlijk niet weten wat er allemaal echt gaande is binnen het bedrijf. Hij maakt zich vooral zorgen om zijn labrador, die op sterven ligt. Eric Dale, die middels een mooie anekdote over een brug die hij in een ver verleden heeft gebouwd aantoont hoe triviaal de effectenmarkt is, is vooral bezig met zijn gezin. Peter maakt zich zorgen om de `normale' mensen, waar hij zich al niet meer toe rekent. Hij ziet de gevolgen voor de economie ook in. Bij Cohen en Tuld ligt het al anders. Zij zijn op zoek naar een verklaring voor hun eigen gedrag en ze komen uit bij een filosofie die voornamelijk op `survival of the fittest' lijkt. De situatie wordt vrij helder geanalyseerd door Will: "They want what we have to give them, but they also want to, you know, play innocent and pretend they have no idea where it came from. That's more hypocrisy than I'm willing to swallow, so fuck 'em."

De film speelt zich binnen 24 uur af. Binnen diezelfde tijd worden er veel belangrijke beslissingen gemaakt, beslissingen die op iets langere, maar niet veel langere, termijn gevolgens hebben voor onder andere de `normale' mens. Binnen die tijd leer je de personages goed kennen, vooral door de geweldige cast. Margin Call bevat enkele mooie anekdotes, verhelderende theorieën en biedt een kijkje in de keuken van de economie. Als je de economische terminologie kan verteren en je enigeszins interesse hebt in de economie of de kredietcrisis, dan is dit een `must-see'. En de vraag of we de economische crisis aan onszelf te danken hebben wordt gelukkig niet opgelost, waar ik ergens wel blij om ben. "It's just money. It's made up. Pieces of paper with a picture on it so we don't have to kill each other just to get something to eat." Ik zal het niet ontkennen.