Hearat Shulayim

Genre: Drama (103 min.)
Met: Shlomo Bar-Aba & Lior Ashkenazi
Regie: Joseph Cedar
Waardering: 4.5 / 5


Ik geef toe dat studies over de Talmud niet veel mensen zullen interesseren. Het is nogal specifiek. Gelukkig hoef je geen voorliefde voor de Talmud te hebben - je hoeft niet eens te weten wat het is - om deze film te kunnen waarderen, want de twee hoofdpersonen zijn mensen van vlees en bloed zoals je ze maar zelden ziet in films. Beiden zijn op zoek naar erkenning in een prachtig drama.

Hearat Shulayim is een Israëlische film die in de rest van de wereld bekend is onder de naam "Footnote". Het is Israël's officiële inzending voor de Oscars van dit jaar en de film beschrijft de bittere strijd tussen een vader en zoon die beide professor zijn aan de Hebreeuwse Universiteit van Jerusalem. Vader Eliezer (Bar-Aba) en zoon Uriel (Ashkenazi) zijn beiden gepromoveerd op de Talmud en aan het begin van de film mag Uriel een prijs in ontvangst nemen. Uriel geeft een goede speech tijdens de uitreiking waarin hij zijn vader op een voetstuk plaatst en de essentie van de academische wereld aanstipt. Zijn vader hoort de speech gelaten aan. Hij klapt lijdzaam mee, kijkt niet naar zijn zoon, is niet trots op zijn zoon en hij kan maar moeilijk verbloemen dat hij een eenzijdige prestigestrijd verloren lijkt te hebben. Het is een vreemde situatie wanneer een vader niet trots kan zijn op zijn eigen zoon. Volgens de Talmud is het zelfs niet eens mogelijk. 

In dia-achtige en erg komische stijl - inclusief een verteller - maken we kennis met Eliezer en Uriel. Eliezer heeft jarenlang onderzoek gedaan naar verschillende manuscripten. Zijn hele leven eigenlijk. Een maand voordat hij zijn levenswerk wilde publiceren gaat een andere geleerde echter met de eer strijken wegens een gelukkige vondst die al het werk van Eliezer heeft gereduceerd tot louter een academische oefening. Sinds die tijd is Eliezer eigenlijk niet meer te genieten. Hij is kortaf, onvriendelijk en geeft nog steevast zijn jaarlijkse cursus, ondanks het feit dat er maar één student aanwezig is. Eliezer verzamelt artikelen over zichzelf, sluit zich op in zijn studeerkamer met een gele koptelefoon op zijn hoofd om zijn vrouw niet te hoeven horen en spendeert zo zijn tijd thuis. Of hij bestudeert microfilm op de universiteit. Zijn grootste prestatie is het vernoemd worden in een voetnoot in een boek van een door Eliezer erg gewaardeerde professor. 

Uriel is wat moderner en productiever. Hij publiceert regelmatig boeken, is een populaire professor en ligt goed in de academische kringen. Zijn studenten lopen met hem weg en zijn collega's prijzen zijn baanbrekend onderzoek. Uriel ziet zijn vader als de grootste wetenschapper die hij kent en sinds het voorval met de manuscripten probeert Uriel de ontstane breuk tussen vader en zoon te lijmen. Dat is een lastige opgave, ten eerste omdat hij niet weet waarom zijn vader hem niet lijkt te respecteren en ten tweede omdat zijn vader gewoon een heel moeilijke man is. Uriel zelf is echter ook niet de makkelijkste. Hij is snel geïrriteerd en in veel opzichten net zo gemeen en egoïstisch als zijn vader. Beiden zijn een tikkeltje narcistisch, iets wat ik persoonlijk bij goede professoren vind passen. Onlangs Uriel's claims verschillen vader en zoon niet veel van elkaar.

Uriels lijmpogingen en Eliezers strijd vormen de basis van dit semi-komische drama. Hearat Shulayim begint erg komisch en is lichtelijk absurdistisch. Onder begeleiding van Tom and Jerry-achtige deuntjes, zeg maar staccatonootjes van een strijkorkest, introduceert de film de twee hoofdpersonen. Vervolgens wordt duidelijk wat de twee excentrieke professoren drijft. Er wordt in het begin ook maar weinig gezegd en middels mooie beelden, lange shots van ingezoomde hoofden en vrolijke muziek maken we kennis met Eliezer en Uriel. De film barst van originaliteit en zowel Eliezer als Uriel worden prachtig vertolkt. Er zijn best wat overeenkomsten tussen vader en zoon, zoals je zou verwachten, maar hun grootste verschil zit binnen de grootste overeenkomst tussen de twee, namelijk hun studiegebied. Halverwege de film neemt het verhaal een sneltreinvaart en storm je af op een schitterende finale.